در علوم حافظه با مفهوم «برجستگي يادآوري» مواجه مي‌شويم كه به معناي تمايل و شيب حافظه افراد براي يادآوري و بازآوري بيشتر خاطرات و رخ داده‌هاي دوران بلوغ يا اوايل بلوغ است، به‌طوري كه خیلی وقت‌ها حتي در افراد داراي بيماري زوال عقل و حافظه نیز مشاهده می‌کنیم که خاطرات 10 تا 30 سالگي دست نخورده باقي مانده است.

دوران برجستگي حافظه، خود را در قالب مفهوم بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته هم نشان مي‌دهد، به‌عبارت ديگر اين دوران نقش مهمي در حافظه و خاطره دارد، افراد خاطرات بسياري را از اين دوره به‌خاطر دارند و از اين رو فاصله زماني 10 تا 30 سالگي بيش‌ترين ميزان خاطره را در حافظه افراد ايجاد مي‌کند.

تحقيقات و پژوهش‌‌ها نشان داده است كه خاطرات و رويدادهاي حافظه در اين مقطع برجستگي يادآوري بيشتر در دسترس است. دليل اين دسترسي سريع را مي‌توان در ارتباط اين بخش از عمر با هويت، بلوغ، شخصيت، و اهداف مهم زندگي دانست، نگرش‌‌‌ها و باورهاي فرد در اين مقاطع باعث ايجاد برجستگي خاطرات مي‌شوند و تركيبي از ويژگي‌هاي شناختي، هويتي و زيست‌شناسيك به ايجاد اثر بازآوري و يادآوري كمك مي‌نمايد.

تم و رويكرد اصلي اين پژوهش برمبناي بررسي و تعمق در امكان مدل‌سازي و طراحي يك كلاس تازه از سامانه‌هاي بازيابي اطلاعات در حوزه بازيابي اطلاعات برمبناي تحليل اطلاعات معطوف به گذشته است. اين شكل از اطلاعات يا «رترو اطلاعات» نيروي خود را از ساختارهاي اجتماعي موجود در فضاهاي مبتني بر اطلاعات كاربر می‌گیرد. با بهره‌گيري از تحليل شبكه اجتماعي برای تحليل ساختارهاي اجتماعي مي‌توان شيوه‌هايي از بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته را ايجاد كرد كه در دانش بازيابي اطلاعات، مي‌تواند شاخه جديدي را به نام «بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته» باشد. مدل مفهومي اطلاعات معطوف به گذشته كاربران در حقيقت از كاربست و استقرار ملموس و عيني آن مستقل است.

معیارهای نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی در مدل نهایی تحقیق عبارتند از: مشخصه‌های شبکه‌های اجتماعی برای نوستالژی دیجیتال (براساس تعداد بازدید محتوای نوستالژی؛ تعداد به اشتراک‌‌گذاری محتوای نوستالژی؛ تعداد پسندیدن محتوای نوستالژی)؛ عناصر بازیابی اطلاعات گذشته برای یادآوری خاطرات (براساس بازیابی اطلاعات گذشته براساس تکرار؛ بازیابی اطلاعات گذشته براساس ترتیب زمانی؛ بازیابی اطلاعات گذشته براساس نوع)؛ ویژگی‌های فردی کاربران شبکه‌های اجتماعی (براساس عامل جنسیت کاربر؛ عامل سن کاربر؛ عامل تحصیلات کاربر)؛ نوستالژی براساس موقعیت جغرافیایی کاربر (براساس نوستالژی کاربران شمال کشور؛ نوستالژی کاربران نواحی مرکزی کشور؛ نوستالژی کاربران جنوب کشور)؛ طبقه‌بندی محوری تجربه نوستالژیک (براساس نوستالژی شخصی یا تجربه مستقیم و فردی؛ نوستالژی فرهنگی یا تجربه مستقیم جمعی؛ نوستالژی مجازی یا تجربه غیرمستقیم جمعی).

آنچه آمد در مقاله ‏ای با عنوان «طراحی و مدل‌سازی معیارهای نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی با رویکرد ترکیبی الگوریتم هوش مصنوعی، شبکه عصبی و یادگیری ماشین» بسط داده شده است. این مقاله درواقع خلاصه پایان‏ نامه دکتری یونس یونسیان؛ دانش ‏آموخته دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تهران است.

این پایان ‏نامه همراه با 32 پایان‏ نامه دیگر در نخستین جشنواره رساله دکتری سال پذیرفته شد (لینک اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره) و پایان نامه ها توسط هیئت داوران مورد بررسی قرار گرفت (لینک معرفی هیات داوران جشنواره). این جشنواره، هم‏زمان با برپایی نهمین نمایشگاه تراکنش ایران برای تقدیر از تلاش علمی نخبگان و ایجاد فرصت بهره ‏مندی از پایان ‏نامه ‏های مرتبط به اکوسیستم صنایع مالی، بانکی، پرداخت و فناوری به همت مرکز فابا و انجمن علمی تجارت الکترونیکی ایران و با حمایت شرکت ملی انفورماتیک برگزار شد.این مقاله به زودی در کتاب نخبگان علمی ایران نیز همراه با گزارشی از جشنواره و دیگر مقاله‏ های راه یافته به جشنواره منتشر خواهد شد. متن مقاله را در ادامه می‏ خوانید:

طراحی و مدل‌سازی معیارهای نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی با رویکرد ترکیبی الگوریتم هوش مصنوعی، شبکه عصبی و یادگیری ماشین

پژوهشگر: یونس یونسیان؛ دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تهران^[1]

دکتر محمدرضا وصفی؛ استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران^[2]

مقدمه

بازيابي اطلاعات از منظر يادآوري و هویت نسلی و اهمیت آن در حوزه بانکداری و اقتصاد بینانسلی

مفهوم يادآوري (Reminiscence) يكي از مفاهيم نظري است كه نقش كليدي در حوزه بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته دارد، به عبارت ديگر كاربران تمايل دارند براساس الگوهاي حافظه، بخشي از اطلاعات را بازآوري و يادآوري نمايند. يادآوري يا بازآوري به معناي كنش به يادآوردن تجربيات، داستان‌‌ها، رويداد‌‌ها و خاطرات گذشته است. يادآوري و بازآوري در حقيقت نوعي بيان قصه و تعريف خاطره است، شيوه‌اي از داستان‌گويي با بهره‌‌گيري از سخن، عكس و مستندات و به‌خاطر سپرده‌ها. در علوم حافظه با مفهوم «برجستگي يادآوري» (Reminiscence Bump)  مواجه مي‌شويم كه به معناي تمايل و شيب حافظه افراد براي يادآوري و بازآوري بيشتر خاطرات و رخ داده‌هاي دوران بلوغ يا اوايل بلوغ است، به‌طوري كه حتي در افراد داراي بيماري زوال عقل و حافظه، در بسياري موارد خاطرات 10 تا 30 سالگي دست نخورده باقي مانده و مورد بازآوري بيشتر واقع مي‌گردد. از خلال مطالعه خاطره و حافظه خودنوشت يا اتوبيوگرافي (Autobiographical Memory)  مي‌توان منحني بازيابي طول عمر (Lifespan Retrieval Curve) را با بهره‌گيري از تعداد خاطره‌‌ها در محور عمودي و عمر فرد در لحظه خاطره، رسم و بررسي كرد. منحني بازيابي طول عمر را مي‌توان گرافي دانست كه بازنمود تعداد خاطرات اتوبيوگرافي و ثبت شده در بازه‌هاي زماني طول عمر فرد دانست، اين گراف و منحني داراي سه بخش مهم است كه براساس نگاشت و تناظر مي‌تواند در تحليل شبكه اجتماعي و اطلاعات معطوف به گذشته كاربر مورد بهره‌گيري قرار گيرد.

اين سه بخش شامل از زمان تولد تا پنج سالگي كه شامل دوره فراموشي كودكانه يا «آمنزياي خردسالي»(childhood amnesia)  مي‌گردد، از 16 سالگي تا 25 سالگي كه شامل دوره «برجستگي يادآوري» مي‌گردد، و بخش سوم از دوره پايان برجستگي تا زمان حال حاضر فرد مي‌باشد.

در بسياري از مطالعات اين بخش برجسته و داراي قابليت بيشتر بازآوري و يادآوري در منحني بازيابي طول عمر مشاهده شده است. (,Sahu & Tseng. 2021 Jain, et al. 2021   و Rivera, et al. 2015)

دوران برجستگي حافظه، خود را در قالب مفهوم بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته هم نشان مي‌دهد، به‌عبارت ديگر اين دوران نقش مهمي در حافظه و خاطره دارد، افراد خاطرات بسياري را از اين دوره به‌خاطر دارند و از اين رو فاصله زماني 10 تا 30 سالگي بيش‌ترين ميزان خاطره را در حافظه افراد ايجاد مي‌نمايند.

تحقيقات و پژوهش‌‌ها نشان داده است كه خاطرات و رويدادهاي حافظه در اين مقطع برجستگي يادآوري بيشتر در دسترس مي‌باشند. دليل اين دسترسي سريع را مي‌توان در ارتباط اين بخش از عمر با هويت، بلوغ، شخصيت، و اهداف مهم زندگي دانست، نگرش‌‌‌ها و باورهاي فرد در اين مقاطع باعث ايجاد برجستگي خاطرات مي‌گردند.

سه توضيح و تفسير براي شكل‌‌گيري برجستگي در منحني بازيابي طول عمر وجود دارد، اين تفسير و تبيين شامل ويژگي‌هاي شناختي (cognitive account)، ويژگي‌هاي هويتي و روايتي (narrative and identity) و ويژگي‌هاي زيست شناسانه و مرتبط با بلوغ (biological) مي‌باشد.

تركيبي از ويژگي‌هاي شناختي، هويتي و زيست‌شناسيك به ايجاد اثر بازآوري و يادآوري كمك مي‌نمايد.  هويت نسلي (Generation) يكي از عوامل مهم در بازآوري و يادآوري اطلاعات معطوف به گذشته مي‌باشد. زماني كه فرد يا كاربر به اين تشخيص و درك مي‌رسد كه خود را بخشي از يك گروه يا زيرگروه اجتماعي مي‌داند. يك نسل فرهنگي (generation identity) خود را به‌عنوان يك بخش و قسمت از ويژگي‌هاي دروني شده يك نسل مي‌داند.

به‌عبارت ديگر برجستگي يادآوري در زماني براي منحني بازيابي طول عمر فرد يا كاربر رخ مي‌دهد كه در اين مقطع هويت‌هاي فردي و هويت‌هاي نسلي شكل مي‌گيرد. اثر و قدرت هويت نسلي كاربران بر شكل‌‌گيري خاطرات و بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته مي‌تواند به اين ايده نسبت داده شود كه اعضاي يك نسل يا گروه‌‌ها و زيرگروه‌هاي اجتماعي و فرهنگي داراي خاطرات و يادگار‌‌ها و يادبود‌‌ها و گونه‌هاي هم جنس از تجربيات مشترك هستند.

مدارك و شواهد پژوهشي به تاثير هويت نسلي بر طيف تجربيات و خاطرات مشترك به‌ويژه در ارتباط با رخداد‌‌ها و حوادث تروماتيك و آسيب‌زا اشاره دارد. در سال 1999 ميلادي پژوهشگران به بررسي دو گروه از افراد جوان و پير در بنگلادش پرداختند، گروه داراي اعضاي جوان در بازه سني 20 تا 42 سال همان تجربه و اثر افزايش خاطرات را در بخش برجسته يادآوري داشتند، اما گروه مسن‌تر با بازه سني 46 تا 86 سال به يك‌باره دو قله را نشان دادند كه افزايش دوم بعد از بخش برجسته، در بازه 35 تا 55 سال بود. برجستگي خاطرات ثانويه در اين جامعه آماري از لحاظ تاريخي منطبق بر دوره زماني جنگ‌هاي آزاديخواهانه بنگلادش بود، اين تحقيقات بيانگر اين موضوع بود كه هر نسل در بازه‌های زماني‌ خودش داراي خاطرات مشترك شخصي و خاطرات مشترك نسلي است. (Balog, 2018 و Zhai & Massung. 2016)

بيان مسئله پژوهش

پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است که گردآوری داده‌ها به‌صورت میدانی و به لحاظ زمانی به‌صورت مقطعی در بازه زمانی پژوهش انجام گرفت. هدف پژوهش بررسی نوستالژی در فضای شبکه‌های اجتماعی دارای کاربران ایرانی فعال و تحلیل نوع‌نگاری و مقوله‌بندی نوستالژِی‌ها و ارتباط جغرافیای کاربر با نوستالژی‌ها می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کاربران شبکه‌های اجتماعی فعال (فیس‌بوک، اینستاگرام، توییتر، تلگرام و…) تشکیل می‌دهند که سابقه مراجعه در طول هفته به این شبکه‌ها و حضور و فالو و انتشار محتوا را در این فضا دارند. از آنجا که حجم جامعه نامحدود بود، برای به‌دست آوردن حجم نمونه‌ها از رابطه حجم نمونه برای جامعه نامحدود فرمول کوکران استفاده گردید.

بدین منظور با انجام یک مطالعه تحقیقاتی و شناسایی کاربران فعال، تعداد هزار پرسش‌نامه آنلاین برای کاربران مجازی و 35 پرسش‌نامه در بین نخبگان و فعالان نام‌آشنای این فضا توزیع گردید. براساس اطلاعات به‌دست آمده حجم نمونه برآورد و از طریق فرمول کوکران محاسبه شد. با توجه به واریانس نمونه اولیه که مقدار آن از مطالعه قبلی به‌دست آمده، سطح اطمینان 96 درصد و خطای چهاردرصد تعداد نمونه‌ها برای هر یک از مناطق پنج گانه کشور ایران محاسبه شد. بنابراین پس از توزیع 200 پرسش‌نامه در بازه زمانی بهمن ماه 1397 تا بهمن ماه 1399 در میان جامعه آماری که حایز شرایط لازم بودند، در مجموع هزار پرسش‌نامه آنلاین (200 پرسش‌نامه برای هریک از پنج منطقه جغرافیایی ایران) توزیع شد که پس از جدا نمودن پرسش‌نامه‌های مخدوش و دارای اطلاعات ناقص انجام گردید.

ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش از چند بخش تشکیل شده بود. در شیوه اول به ویژگی‌های دموگرافیک و جمعیت‌شناختی کاربران نظیر گروه‌ها و دهه‌های تولد توجه ویژه شد و مواردی نظیر سن، جنس، وضعیت تاهل، وضعیت شغلی و تحصیلی و انگیزه‌های علاقه به موضوع نوستالژیا را پوشش داد.

در شیوه دوم به تحلیل از منظر علم اطلاعات و بازیابی انواع نوستالژی‌های مورد توجه کاربران اقدام شد تا دسته‌بندی و مقوله‌بندی مناسبی از این موضوع در میان کاربران ایرانی صورت بگیرد. در شیوه سوم به تحلیل کیفی و مدسازی براساس نرم‌افزارهای کیفی برای تولید ضرایب و وزن‌ها به نوستالژی‌های هریک از بخش‌های جغرافیایی چهارگانه کشور انجام شد. ابزار پژوهش شامل این پرسش‌نامه‌ها بود:

– پرسش‌نامه برانگیختگی نوستالژیک پاسکال، اسپروت و موهلینگ (2002)

– آشنایی با شخصیت مستعد نوستالژیک کاترین مییر (2010)

– تاثیرپذیری نوستالژیکی روتلج و همکاران (2019)

پرسش‌نامه‌ها دارای سوالات مرتبط با سه شیوه ذکر شده در متدولوژی پژوهش در حوزه نوستالژی بودند که پس از ترجمه و بازترجمه مفهومی و بومی‌سازی با فرهنگ ایرانی اسلامی تطابق پیدا کردند و گویه‌ها در مولفه‌های چندگانه از قبیل ابعاد چهارگانه مذکور (نوستالژی به‌عنوان تجربه، جامعه‌پذیری، هویت فردی و هویت گروهی) طبقه‌بندی شده بودند.

گویه‌ها به ابعاد جمعیت‌شناختی (شناخت کاربر شبکه اجتماعی، سن،  جنسیت و دهه تولد)، ابعاد نوع شناختی و فلسفی (مقوله‌بندی و شناخت انواع نوستالژی) و ابعاد جغرافیایی کاربر (منطقه و شهر محل سکونت و نوستالژی‌های مرتبط با فرهنگ و اقلیم هر بخش) پرداختند. پرسش‌نامه نخبگان نیز شامل ابعاد کلیدی پرسش‌های پژوهش و نظر این نخبگان و فعالان درباره موضوع بود و براساس مقیاس هفت ارزشی لیکرت تنظیم شد که در یک پیوستار از کاملاً مخالفم، مخالفم، تا حدی مخالفم، نظری ندارم، تا حدی موافقم، موافقم و کاملاً موافقم را شامل می‌شود.

روایی صوری و محتوایی پرسش‌نامه‌های پژوهش از خلال فرآیند بومی‌سازی و ترجمه متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی کشور با کسب نظر و اعمال اصلاحات چند تن از اساتید آشنا به فن پرسش‌نامه (10 نفر از اساتید دانشکده‌های ریاضی و فیزیک دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) که تخصص لازم را در این حوزه‌های بینارشته‌ای داشتند، مورد تایید قرار گرفته است.

برای تعیین پایایی و همسانی درونی ابزارهای پژوهش، در مطالعه مقدماتی بر روی نمونه‌های آماری از تعداد 40 پرسش‌نامه استفاده شد که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای متغیر نوستالژی (924 هزارم درصد) و برای متغیر جغرافیای کاربر (836 هزارم درصد) به‌دست آمد. این ضرایب نشان می‌دهد که همسانی درونی قابل قبول در پرسش‌نامه‌ها وجود دارد. پایایی ابزارها نیز به تفصیل و به تفکیک مولفه‌ها برای هر یک از مولفه‌ها نشان دهنده قابل قبول بودن مولفه‌های نوستالژی در این پژوهش دارد.

تعیین روایی مدل و سازه بر اساس تحلیل فاکتور تاییدی با استفاده از نرم‌افزار انجام گردید که نتایج این تحلیل فاکتور نشان داد که برازش مناسب وجود دارد و آماره‌های برازش، شامل خطای میانگین مجذورات تقریب، شاخص نیکویی برازش و شاخص تعدیل شده به‌عنوان ملاک‌های انطباق الگوها با داده‌های مشاهده شده در نظر گرفته شده‌اند.

در فضای شبکه‌های اجتماعی برای تجزیه و تحلیل آماری یافته‌ها از روش‌های آمار توصیفی و ارجاعی استفاده شده است. در بخش ابتدایی در حوزه آمار توصیفی از میانگین، انحراف معیار و جدول فراوانی استفاده می‌شود.

در مقوله آمار ارجاعی از آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای تحلیل نرمال بودن توزیع داده‌ها و از ضریب همبستگی پیرسون به منظور ربط متغیرها و از آزمون رگرسیون خطی چندگانه در نرم‌افزار تحلیل کیفی مکس کودا استفاده شده است.

براساس جدول مقادیر شاخص‌های برازش تحلیل عاملی تاییدی در خصوص ابزارهای پژوهش، شاخص‌های برازش شامل «نسبت مجذور کای دو به درجه آزادی»، «شاخص ریشه میانگین مجذور برآورد تقریب (RMSEA)»، «شاخص نیکویی برازش تعدیل یافته (AGFI)»، و «شاخص نیکویی شاخص های برازش (GFI)»، براساس ملاک‌های آزمون و شرایط مورد قبول هر یک از شاخص‌ها در نهایت تایید شدند.

تم و رويكرد اصلي اين پژوهش برمبناي بررسي و تعمق در امكان مدل‌سازي و طراحي يك كلاس تازه از سامانه‌هاي بازيابي اطلاعات مي‌باشد، اين كلاس و سامانه تازه در حوزه بازيابي اطلاعات برمبناي تحليل اطلاعات معطوف به گذشته^[3] مي‌باشد، اين شكل از اطلاعات يا «رترو اطلاعات» نيروي خود را از ساختارهاي اجتماعي^[4] موجود در فضاهاي مبتني بر اطلاعات كاربر، می‌گیرد. با بهره‌گيري از تحليل شبكه اجتماعي^[5] برای تحليل ساختارهاي اجتماعي مي‌توان شيوه‌هايي از بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته را ايجاد كرد كه در دانش بازيابي اطلاعات، مي‌تواند شاخه جديدي را به نام «بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته» باشد.

مدل مفهومي اطلاعات معطوف به گذشته كاربران در حقيقت مستقل از كاربست و استقرار ملموس و عيني آن مي‌باشد، يك استقرار نمونه و پروتوتايپ از سامانه بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته ارائه مي‌گردد تا بتواند ارزشيابي و بررسي شايسته‌اي از اثر متدهاي متفاوت تحليل شبكه اجتماعي بر ربط و مربوط بودگي اطلاعات^[6] و مستندات استخراج شده داشته باشد.

اين مسير به پاسخ دقيق اين پرسش منتهي مي‌گردد كه چگونه مي‌توان طراحي و مدل‌سازي سامانه بازيابي اطلاعات معطوف به گذشته را به شكل دقيق اجرا كرد.

مشخصه‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي براي نوستالژي انعكاس يافته در فضاي ديجيتال؛

عناصر بازيابي اطلاعات گذشته براي يادآوري خاطرات

ويژگي‌هاي فردي كاربران شبكه‌هاي اجتماعي

در واقع مسائل این پژوهش را می‌توان پیچیدگی، ابهام و عدم قطعیت در بازیابی محتوای تولیدشده توسط کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی اینستگرام، فیس‌بوک و توییتر بر اثر ترکیب روش‌های مختلف تحلیل «مشخصه‌های شبکه‌های اجتماعی برای نوستالژی دیجیتال»، «عناصر بازیابی اطلاعات گذشته برای یادآوری خاطرات» و «ویژگی‌های فردی کاربران شبکه‌های اجتماعی»، بیان نمود.

از طرفی دیگر، نیاز به بهره‌‌‌‌گیری از روش تحلیل کیفی در افزایش اعتماد و اطمینان در تصمیم‌‌‌‌‌‌‌گیری و همچنین مسئله نیاز به تخصص چندگانه از طریق به‌کاربردن هم‌زمان دانش چند نفر متخصص حوزه‌های مختلف برای حل مسائل مدل جغرافیای نوستالژی کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی، وجود دارد.

هدف از انجام این تحقیق، طراحی و تبیین معیارهای نقشه جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی با رویکرد کیفی، است. براساس مسئله تحقیق، این پرسش‌ها مطرح می‌شود:

1. نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی، دربرگیرنده چه مفاهیم اصلی است؟
2. معیارهای نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی، کدامند؟
3. معیارهای نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی، دارای چه فراوانی و تکراری هستند؟
4. چگونه می‌توان نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی، را در قالب یک مدل کیفی طراحی نمود؟

جدول شماره2. کاربردهای بازیابی اطلاعات (منبع: کائور، 2020 و سعود، 2016 و چانگ و دنگ، 2020)

بعد از تحلیل‌‌های انجام شده در حوزه مؤلفه‌های اثر‌‌‌‌‌گذار بر مدل جغرافیای نوستالژی کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی، مهم‌‌‌‌‌‌‌ترین مؤلفه‌‌ها و معیار‌‌های پژوهش به‌صورت متغیر‌های مدل اولیه پژوهش، در ذیل ارائه شده است. بدیهی است که این مؤلفه‌‌ها و معیار‌‌های مستخرج از چارچوب نظری به‌صورت یک مدل اولیه بوده که بایستی توسط نظرات خبرگان ارزش‌یابی شوند تا با پردازش بیشتر آن، با الهام از مدل‌های به‌کار رفته در پژوهش‌های (گو، 2021و جاین و همکاران، 2021 و بوادجنک، 2016 و کروزادو و همکاران، 2020 و ریورا و همکاران، 2015 وساهو و تسنگ، 2021 و ولف و همکاران، 2018 و فورد^[7]، 2017 و بهاتاچاریا، 2020 و وهل، 2020 و سعود، 2016 و بونت، 2015 و باداچه^[8]، 2015 و بوون^[9]، 2011 ) به مدل نهایی پژوهش دست یافت:

جدول شماره 4. چارچوب نظری تحقیق – مؤلفه‌های مدل جغرافیای نوستالژی کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی (منبع: پژوهش حاضر)

متغیر‌های مستقل (اصلی) پژوهش: سازه «مشخصه‌های شبکه‌های اجتماعی برای نوستالژی دیجیتال»؛ سازه «عناصر بازیابی اطلاعات گذشته برای یادآوری خاطرات»؛ سازه «ویژگی‌های فردی کاربران شبکه‌های اجتماعی»؛ سازه «طبقه‌بندی محوری تجربه نوستالژیک»؛ و سازه «نوستالژی براساس موقعیت جغرافیایی کاربر».

متغیر وابسته (هدف) پژوهش: مدل جغرافیای نوستالژی کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی.

3.روش‌شناسی پژوهش

این پژوهش، کاربردی است. با توجه به ماهیت تحقیق، در پژوهش حاضر از روش تحقیق ترکیبی بهره‌‌‌‌‌گیری خواهد شد. در واقع، روش انجام این پژوهش‌ از نظر هدف، تحلیل کیفی-کاربردی است، زیرا از طرفی اقدام به توصیف دقیق مفاهیم مرتبط با مدل پژوهش می‌گردد و از طرف دیگر روابط بین این مفاهیم، توسط خبرگان ارزش‌یابی و تعیین می‌گردند

4.تجزیه و تحلیل یافته‌ها

الف- اطلاعات جمعیت‌شناختی– بخش کیفی پژوهش

جامعه مورد مطالعه این تحقیق را می‌توان به سه گروه کلی شامل: گروه اول در برگیرنده اساتید دانشگاهی صاحب نظر در حوزه ‌مورد بررسی (خبرگان آکادمیک)؛ گروه دوم دربرگیرنده متخصصان شاغل در کسب‌وکارهای فعال در حوزه بازاریابی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی (خبرگان صنعت)؛ و گروه سوم دربرگیرنده کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی اینستگرام، فیس‌بوک و توییتر (ذی‌نفعان مردمی)‌، دسته‌‌‌‌بندی نمود.‌ در حقیقت، روش نمونه‌‌‌‌‌‌‌گیری در این تحقیق، تکنیک گلوله برفی است.‌ جدول ذیل به‌صورت خلاصه به توصیف جمعیت‌شناختی نمونه می‌پردازد:

جدول شماره 6. خلاصه‌ای از توصیف جمعیت شناختی نمونه پژوهش (منبع: پژوهش حاضر)

جهت اجرای بخش کیفی پژوهش، نظرات 15 نفر از خبرگان دانشگاهی؛ کارشناسان و متخصصان شاغل در کسب‌وکارهای فعال در حوزه بازاریابی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی که در حوزه پژوهش صاحب‌نظر هستند، در قالب مصاحبه، در فاصله زمانی بهار 1400 گرد‌آوری شد.

ب- اجرای متدلوژی کیفی (تحلیل محتوا) در پژوهش

مراحل 3گانه اجرای متدلوژی کیفی (تحلیل محتوا) در پژوهش به شرح ذیل است:

ب1- کد‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری باز: پدیدآوردن مفاهیم و ویژگی‌های آنها

جدول شماره 8. برقراری ارتباط بین مفاهیم براساس ماتریس کد‌‌‌بندی (منبع: پژوهش حاضر)

جدول شماره 9. یکپارچه‌‌‌‌‌‌‌‌سازی و بهبود مفاهیم پژوهش (منبع: پژوهش حاضر)

معیارهای نقشه ملی جغرافیای نوستالژی براساس مدیریت اطلاعات شبکه‌های اجتماعی در مدل نهایی تحقیق عبارتند از: مشخصه‌های شبکه‌های اجتماعی برای نوستالژی دیجیتال (براساس تعداد بازدید محتوای نوستالژی؛ تعداد به اشتراک‌‌گذاری محتوای نوستالژی؛ تعداد پسندیدن محتوای نوستالژی)؛ عناصر بازیابی اطلاعات گذشته برای یادآوری خاطرات (براساس بازیابی اطلاعات گذشته براساس تکرار؛ بازیابی اطلاعات گذشته براساس ترتیب زمانی؛ بازیابی اطلاعات گذشته براساس نوع)؛ ویژگی‌های فردی کاربران شبکه‌های اجتماعی (براساس عامل جنسیت کاربر؛ عامل سن کاربر؛ عامل تحصیلات کاربر)؛ نوستالژی براساس موقعیت جغرافیایی کاربر (براساس نوستالژی کاربران شمال کشور؛ نوستالژی کاربران نواحی مرکزی کشور؛ نوستالژی کاربران جنوب کشور)؛ طبقه‌بندی محوری تجربه نوستالژیک (براساس نوستالژی شخصی یا تجربه مستقیم و فردی؛ نوستالژی فرهنگی یا تجربه مستقیم جمعی؛ نوستالژی مجازی یا تجربه غیرمستقیم جمعی

1. 1. yoones@ut.ac.ir
2. 2. mvasfi@ut.ac.ir

[3]– Retro Information

[4]– Social Structures

[5]– Social Network Analysis

[6]– Information Relevance

[7] Ford

[8] Badache

[9] Bowen

گزارش تصویری از مراسم جشنواره رساله دکتری سال

فیلم جشنواره رساله دکتری سال در آیین افتتاحیه نهمین نمایشگاه تراکنش ایران

گزارش تصویری از تراکنش نهم ایران

کلیپ لوگو های حامیان و همراهان نهمین نمایشگاه تراکنش ایران

[avans-share-page title='لینک کوتاه و معرفی مطلب برای اشتراک گذاری ']